1. Sınıf Çocuklarının Özellikleri
Merhaba, yine yeni bir eğitim dönemine geldik. Bu dönem anasınıfından 1.sınıfa geçenler için büyük bir değişiklik zamanıdır.
Birçok çocuk için 1. sınıfın anlamı değişikliklere alışmak demektir. Bu daha büyük bir okula gitmeyi, servise binmeyi, yarım zamanlı programdan,tam zamanlı programa geçişi içerir.Aynı zamanda bir sırada oturma zorunluluğunu ve daha büyük çocuklarla birlikte olmayı da gerektirir. En önemlisi ise, yeni öğretmen ve arkadaşlarla tanışmaktır.
Bu tarz değişiklikler 6-7 yaşındaki bir çocuk için şaşırtıcı olabilir, bu yüzden sabırlı ve destekleyici olmak önemlidir. Çocuğunuz her zamankinden daha kaygılı, öfkeli ve daha duygusal olabilir.Ayrıca davranışlarında da bir takım gerilmeler görülebilir.( Parmak emmeye tekrar başlamak,altını ıslatmak gibi ) Ancak bu uzun sürmeyecektir.Çocuğunuz 1.sınıfı kavramaya başladığında,olgunluk ve özsaygısında,dolayısıyla davranışlarında büyük bir gelişme olacaktır.
1.SINIF ÇOCUKLARI NASILDIR?
Bir çok yönden anaokulu öğrencilerinin büyümüş versiyonlarıdır.Fakat onlardan farklı yönleri de vardır.
Öğrenmeye İsteklidirler: Yeni bir şey öğrendikleri zaman çok heyecanlanırlar. Her şeyle ilgilidirler,meraklıdırlar,enerjik ve sürprizlerle doludurlar.Daha önceki deneyimlerinden öğrendikleri bilgi parçalarını birleştirerek problemlerini çözmeyi öğrenirler ve kendi fikirlerini geliştirirler.
Denemeye isteklidirler: 1. sınıf çocuğu hala herşeyi yapabileceğine inanır,bu yüzden risk almaktan çekinmez.Sınıfta çok fazla yaratıcılık ve dışavurum görürüz.Yaptıklarını sergilemekten çok hoşlanırlar. Bu yüzden yüreklendirmek yaratıcılıklarını ateşlemesi açısından çok yararlıdır.
Memnun etmek isterler: Daha bağımsız ve dışadönük olmalarına rağmen 1. sınıf öğrencileri ailelerini ve öğretmenlerini memnun etmek isterler.Kendinden beklenenleri duymak hoşlarına gider.Yaptıklarını fark etmenizi ve onaylamanızı isterler. Okulda ise öğretmenlerine saygı duyarlar,hatta artık sizden çok onun sözünü dinlerler.Bu çocuğunuzun için yararlıdır,çünkü uyumuna yardımcı olur.
Suçlama oyunu: 1. sınıfta en çok uğraşmanız gereken konulardan birisi de birbirlerini suçlamalarıdır.Çocuklar artık kuralların farkındadırlar ve dikkatle kimlerin uymadıklarını izlerler.Birbirlerini çok fazla şikayet etme eğilimindedirler.Ayrıca küçük yalanlar yaygındır,çünkü hala gerçekle fanteziyi ayırt edemezler.
Yoğun Duygular: Karmaşa yaygındır,çünkü 1. sınıfta çocuklar çok hassastırlar.Biri onlara gülerse,arkadaşı olmak istemediğini söylerse,veya isim takarsa hemen kırılırlar.Bunun herkesin başına geldiği konusunda çok deneyimsizdirler.Duygularını gizleyemezler.İncindiklerinde ağlarlar,kızdıklarında vururlar,dişlerini gıcırdatırlar,tırnaklarını yerler,Kaygılılarsa altlarını ıslatabilirler.1.sınıf çocuğunun yaşamında bir çok şey birlikte yaşanır.Bu yüzden stresleriyle baş etme konusunda çoğu zaman başarısızlardır.
Tutarlık yardımcı olur; çocuğunuz bir an kendinden beklenmeyecek olgunluk gösterirse, ya da birden ağlamaya başlarsa şaşırmayın. Bu yaşta çok normaldir. Tutarlı davranarak, çocuğa destek olmak adapte olmasını kolaylaştırır.1. sınıftaki çocuklar bir sonraki adımın ne olacağını bildiklerinde kendilerini daha rahat hissederler. Bu yüzden sene başında öğretmenler çocuklara neden okulda olduklarını,öğrenmek için nasıl davranmaları gerektiğini anlatırlar.
1.SINIF ÇOCUĞU NELERİ BİLMELİ?
1. Sınıfların neleri bilmesi gerektiği konusunda bir standart yoktur.Ama yüksek özsaygı ve öğrenmeye karşı tutumun olumlu olduğu bir sınıfta öğretmenlerin işide daha kolaydır.Eğer çocuğunuz okumaya hazırsa;bu okuması gerektiği anlamına gelmez,fakat alfabedeki çeşitli harfleri tanıyabilmelidir.Harflerin bir araya gelerek kelimeleri oluşturduğunu bilmelidir.Okumanın soldan sağa doğru olduğunu anlamalıdır.
Zamanların farkındaysa: Saymayı ( en az 20’ye kadar ),yazılı harfleri tanıyabilmeyi ( en az 10’a kadar ) ve bir harfin diğerinden büyük ya da küçük olduğunu anlamayı bilir.Bazı çocuklar çok basit toplama ya da çıkarma işlemlerini de yapabilirler.
Odaklanma yeteneği: Artık çocuk sadece oturmamalıdır.Söylenenlere odaklanabilmelidir,tartışmalara katılabilmelidir,yönergeleri izleyebilmelidir.1. sınıfın başlangıcında çocukların dikkat süresi genelde 5-10 dakika arasıdır.Çocuğunuz dikkatini ne kadar toplayabilirse,1.sınıf o kadar kolaylaşacaktır.
Akademik beklentiler yüksek olsa da,yetenek ve davranışlarda bireysel farklılıklar ön plana çıkacaktır.Odak noktası performens değil,ilerleme olmalıdır.
1. SINIFIN EN ÖNEMLİ KONULARI
OKUMA
Bir çok anne babanın 1. sınıf başında ilgilerinin en yoğun olduğu konu okuma’dır.Eğer bir çocuk 1. sınıfı okumadan bitirirse,bu onun daha sonraki eğitim hayatında bir handikap olacaktır.Bunun anlamı çocuklar okumayı aynı seviyede öğrenmeli demek değildir.Anasınıfında olduğu gibi 1.sınıfta da normal gelişim oldukça geniş bir dağılım gösterir.Fakat çocukların çoğunluğu 1.sınıfa okumaya hazır olarak başlarlar.Çocuğunuzun hangi seviyede olduğu değil,ne kadar ilerlediği önemlidir.
Okumaya öğrenme çok kişisel bir gelişim sürecidir.Okumayı erken öğrenme çok büyük bir okul başarısı değildir.Eğer çocuğunuz okumada ilerlemekte kaydetmiyorsa hemen panik olmayın.Her çocuğun farklı yollarla,farklı metodlarla okuma öğrendiğini ,bireysel farklılıkların önemli olduğunu unutmayın.Ayrıca okuma problemlerinin görsel,hafızayla ilgili problemlerden,düşük motivasyondan,başarısızlık korkusundan kaynaklanabiliyor olabileceğini göz önünde bulundurun.Böyle bir durumda mutlaka öğretmeniyle konuşun.Onun yaklaşımını ve beklentilerini öğrenin.( Eğer çocuğunuza uymuyorsa ekstra yardım isteyin.)Öğretmen sınıf içinde farklı stratejiler kullanmaya başlayabilir.
Ayrıca sizde çocuğunuza sıkça kitap okuyarak,kitap okuma uğraşısını zevkle yerine getiren bir model oluşturun.Fakat hiçbir zaman zorlayıcı olmayın.
YAZMA
1.Sınıfta diğer önemli bir konu ise,yazmadır.Bir çok öğretmen çocuğun ilk günlerde yazdığı herhangi bir şeye ‘kelimelerin ilk harfi bile olsa’önem verir.Yıl içinde çocuklar harflerle çalışmada,harflerin seslerinde,kelimelerde ilerleme kaydederler.Daha uzun ve daha tamamlanmış cümleler yazabilirler.Yazım kuralları tamamen göz ardı edilmez,hatalar düzeltilir,fakat yaratıcı yazı ödevlerinde ilk odak yazım kuralları değildir.Çünkü bu durum yaratıcılığı engeller.Önemli olan bir şeyi düşünme ve onun yazmaya çalışmadır.Yazma öncesinde çocuğa yardımcı olabilecek bazı etkinlikler şunlardır;çizim ve resim yapma konusunda çocuğu destekleme,boyama alıştırmaları yapma,noktalardan oluşan şekilleri birleştirerek resim yapma,şekil tamamlama,karalama defterleri ve labirentli bulmacalardır.
ARİTMETİK
Okuma ve yazma yeterliliğinin kazanılmasında olduğu gibi,sayı kavramının yerleşmesi de çocuğun kendi gelişim hızına göre olacaktır.Doğal olarak,sayı saymayı öğrenirken okuma yazma ile olduğundan daha az ve seyrek sorun yaşanır. Pek çok durumda bu alanda yaşanan sorunların nedeni okul öncesi dönemde ana babaların çocuklarından çok fazla beklentilerinin olmasıdır.Çocuğunuz kendi gelişim hızına göre bir ilerleme kaydedecek,zamanla olgunlaşacaktır.Sayısal kavramları kavrama yetersizliğine öfkelenmeniz,onun kavrayış gücünü ilerletmeyecek,hatta tersine bir süre sonra okula başladığında bazı sorunlara yol açacaktır.
Çocuğunuzun gelişim hızını da göz önünde bulundurarak,eğer uzun süreli bir öğrenme güçlüğü söz konusu ise,bu konuyu öğretmeni ve rehber öğretmeni ile görüşün,gerekirse bir uzmandan yardım alın.
AKADEMİK OLMAYAN KONULAR
Bağımsızlık: Ona bebek gibi davranma zamanı bitmiştir.İlk haftadan sonra öğretmenler çocukların sınıfa yalnız gelmelerini isterler.Bu size zor gelebilir ama çocuğunuzun bağımsızlık duygusunu geliştirir.Çünkü bu da öğrenmek için önemli bir adımdır.
Sorumluluk: 1.sınıflar kendi kendilerini idare etmeyi öğrenmek için çok zaman harcarlar.Paltolarını asmak,ayakkabılarını bağlamak,sınav kağıtlarına isimlerini yazmak ödevlerini zamanında bitirmek,vs.Bunlar önemsiz görünebilir,fakat sınıfı düzenlemede ve öğretimin başlamasında önemli bir faktördür.
Ödevler :1.sınıf ödevleri kısa sürmelidir,1 sınıfta nitelikli sınıf çalışmaları yapmak daha yararlıdır.Ödevin asıl amacı sınıfta öğrenilenlerin tekrarıdır.İyi düzenlenmiş ödevler öğrencilerin başarısını artırır.Çünkü çocuğa sorumluluk ve özdisiplini de öğretir.Ana babaların ödev yaparken çocukla bir arada olması yayarlıdır.( Müdahale etmeden )
Yardım etmenin en önemli yolları:
Çocuğunuzda ödevler için kesin bir zaman belirleyin.
Onunla oturun ve ne yapması gerektiğini sorun,eğer emin değilse yönergeyi birlikte okuyun.
Çocuğunuz yönergeyi anlayınca,destek için yanında olduğunuzu ama ödevi tek başına yapması gerektiğini anlamsını sağlayın.
Bitirince kontrol edin.Hata görürseniz,hemen düzeltmeyin.Yanına işaret koyun,tekrar denemesini isteyin.Eğer hala yanlış yapıyorsa ,birlikte deneyin,ama onun için yapmayın.Devam ediyorsa öğretmene bir not yazarak çocuğun konuyu anlamadığını iletin.
Ödevler bittikten sonra çocuğu ödüllendirin.En güzel ödül onaylamak ve övmektir.En sevdiği faaliyete izin vermek de başka bir ödüldür.
Ödevler bittiğinde,eğitim araç ve gereçlerini çantasına koymasını sağlayın Bu sabahleyin okula giderken kolaylık sağlayacaltır.
Güzel bir yıl dileğimizle.
KAYNAK : La Forge,Ann I. What Really Happens in Schol,New: York:Hiperion,1999
Yavuzer,Haluk.Okul Çağı Çocuğu.İstanbul: Remzi Kitapevi,2000