Kabul Ve Adanmışlık Terapisi (ACT)

ACT (A-C-T şeklinde kodlamadan ‘Akt’ şeklinde okunur), ampirik verilerle desteklenen, davranışçı gelenekten gelen bir psikoterapi yaklaşımıdır ve psikopatolojiyi kanıt destekli süreçlerle açıklamayı amaçlayan felsefi ve bilimsel bir uğraşının sonucunda geliştirilmiştir. 3Bununla beraber ACT kuramcıları, bir psikoterapiden öte psikopatolojiye ve insan davranışına bütüncül ve kapsamlı bir model geliştirmek için çaba sarf etmişler ve bu doğrultuda oldukça mesafe kaydetmişlerdir.

Nedir Kabul?

Düşünceler, hisler, bedensel belirtiler, anılar, imajlar vb. içsel yaşantıların -gereksiz, etkisiz ve işlev bozucu şeklinde olmasına rağmen- sıklığını, yoğunluğunu ve biçimini değiştirme girişimi yaşadığımız ve istemediğimiz duygu ve düşüncelerin bizi daha da rahatsız etmesini insani acımızı ızdıraba çevirmektedir. Bu terapide ise bu düşünceler ve duygular ile mücadele içine girmeden onları yok etmeye çalışmadan aslında nasıl yer açabileceğimizi (kabul) ve onların nasıl rahatça dolaşmasına izin verebileceğimizi öğretiyoruz kişiyi bu psikolojik esnekliği kazandırmaya çalışıyoruz.

Metaforik bir biçimde anlatmak istersek şöyle bir örnek verebilirim:

Kötü bir adamın bir bataklığa düştüğü eski filmleri hatırlıyor musunuz? Ne kadar çok mücadele ederse, onu o kadar hızlı içine çektiğini? Bataklıkta yapabileceğiniz en kötü şey mücadele etmektir. Hayatta kalmanın yolu, sırtüstü yatmak, kollarınızı ve bacaklarınızı yaymak ve yüzeyde durmaktır. Bu çok zordur, çünkü vücudunuzdaki tüm hisler size mücadele etmenizi söyler. Ama doğal bir şekilde içinizden gelenleri yaparsanız, boğulursunuz. Ve dikkat edin, sırtüstü uzanmak ve yüzmek psikolojik olarak zor - doğal olarak yakın gelmiyor- ama mücadele etmekten çok daha az fiziksel çaba içerir.

Peki Nedir Bu Adanmışlık?

Adanmış eylemler, değerlerinizin kılavuzluk ettiği etkili eylemler anlamına gelir. Hem fiziksel eylemlerinizi (bedenimizle yaptıklarımızı) hem de psikolojik eylemlerimizi (iç dünyamızda yaptıklarımızı) içerir. Değerlerimizi bilmek iyi bir şeydir fakat hayat ancak onları eyleme geçirdiğimiz zaman zengin, dolu ve anlamlı olur. Bir bakımdan Kabul ve adanmışlık terapisinde sizin değerlerinizi keşfedip bu değerler doğrultusunda istemediğiniz duygu ve düşüncelere yer açarak fark ederek farkındalık bir şekilde keşfettiğimiz değerler doğrultusunda Adanmış eylemler de bulunmaktır.

Nihayetinde harekete geçtiğimiz zaman, bazıları memnun edici, bazıları acı verici çok çeşitli düşünce ve hisler baş gösterecektir. Dolayısıyla kararlı eylemler, bu zorlu düşünce ve hisleri beraberinde getirse de değerlerimizle yaşamak için “gerekeni yapmak” demektir.

Ve unutmayalım Hisler ve düşünceler sorunun kendisi değildir sadece onlara katı, esnek olmayan şekilde karşılık verdiğimizde sorunlu sonuçlar doğururlar. ACT’ın amacı size bu esnekliği kazandırmaktır.